Σκέψεις για το ασφαλιστικό

1. Δεν καταλαβαίνω γιατί όλος ο κόσμος μιλάει για �καυτή πατάτα�. Είναι πανθομολογημένο από όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές ότι το παρόν ασφαλιστικό σύστημα είναι από προβληματικό ως αποτυχημένο. Επομένως μια ενδεχόμενη αναθεώρηση δεν μπορεί παρά να χαροποιεί τους όποιους ενδιαφερόμενους αφού θα έχουν την ευκαιρία να προβάλουν τις απόψεις τους και ενδεχομένως να καταφέρουν όπως αυτές υιοθετηθούν.

2. Πολύς κόσμος όταν ακούει ότι ενδεχομένως δεν θα μπορέσει να λάβει την σύνταξη του όταν θα έρθει η ώρα, διαμαρτύρεται επιχειρηματολογώντας ότι πληρώνει εισφορές και απαιτεί να του αποδοθούν πίσω. Εχει επομένως την εσφαλμένη άποψη ότι με τις εισφορές του αποταμιεύει για τη ώρα της σύνταξης. Στο παρόν ασφαλιστικό, οι εισφορές μιας γενιάς πληρώνουν τις συντάξεις της προηγούμενης γενιάς. Το σύστημα αυτό έχει σημαντικά μειονεκτήματα:
Α) δεν συνάδει με την ενστικτώδη αντίδραση των ασφαλισμένων που θεωρούν αυτόματα και φυσιολογικά ότι οι εισφορές τους είναι δικά τους λεφτά και θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν γι αυτούς.
Β) Με την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης αυξάνονται και τα χρόνια σύνταξης, ενώ παράγοντες όπως η τεχνολογία μειώνουν συνέχεια τις θέσεις εργασίας κατά συνέπεια οι εισφορές των συνεχώς μειούμενων εργαζομένων πρέπει συνεχώς να αυξάνονται για να ικανοποιούν τους συνέχεια αυξανόμενους συνταξιούχους (μικρή παράταση στην διόγκωση αυτού του προβλήματος έδωσαν οι ορδές των μεταναστών που εισήλθαν στην χώρα μας).
Γ) Δεν είναι διαφανές και δίνει την δυνατότητα σε κάθε είδους λοβιτούρες

Επομένως μια αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος θα έπρεπε να πάει προς ένα αποταμιευτικό σύστημα (προτιμώ τον όρο αυτό από το κεφαλαιοποιητικό)
- γιατί εγγυάται την πληρωμή της σύνταξης αφού αυτή είναι ανεξάρτητη από τα αν θα υπάρχει πολύ ή λίγο ανεργία, πολλοί οι λίγοι μετανάστες κλπ
- γιατί είναι πλήρως διαφανές (ουσιαστικά είναι ένας τραπεζικός λογαριασμός) και ανά πάσα στιγμή μπορούμε να γνωρίζουμε (εφ- όσον συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς εισφορών) πόση σύνταξη θα πάρουμε
- γιατί ωθεί στην εργασία και στην παραγωγικότητα αφού μήνα με το μήνα βλέπουμε τον συνταξιοδοτικό μας κουμπαρά να μεγαλώνει πράγμα που αποτελεί πρακτικό κίνητρο για να μεγαλώσει ακόμα παραπάνω
- γιατί κάνει τα άτομα πιο υπεύθυνα αφού γνωρίζοντας από πριν περίπου την σύνταξη τους μπορούν να προγραμματίσουν τα γεράματα τους.

Επειδή όμως μπορεί να υπάρξουν και άτομα που για διάφορους λόγους δεν αποταμίευσαν αρκετά ή καθόλου χρήματα και επειδή για μια κοινωνία σαν την δική μας θα ήταν απαράδεκτο να αφήνουμε αυτά τα άτομα στην απόλυτη πενία γι αυτό και το ασφαλιστικό σύστημα δεν πρέπει να είναι αποκλειστικά αποταμιευτικό αλλά ένα μέρος του να είναι και αναδιανεμητικό.

3. Ένα παράδειγμα προς μίμηση: το ασφαλιστικό σύστημα της Ελβετίας, όπου έζησα 23 χρόνια, βασίζεται σε τρεις πυλώνες.
- Ο πρώτος είναι αναδιανεμητικός. Ο κάθε εργαζόμενος εισφέρει χοντρικά 5% του μισθού του σε αυτόν τον κουμπαρά. Επομένως ο πλούσιος προσφέρει σε απόλυτους αριθμούς περισσότερα από ένα φτωχότερο ή από έναν άνεργο που δεν προσφέρει καθόλου. Το σύνολο αυτών των εισφορών μοιράζεται ίσα σε όλους σε μια κοινή σύνταξη (ας το πούμε επιβίωσης) την οποίαν δικαιούνται όλοι μετά το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους. Είτε πρόσφεραν πολλά είτε λίγα είτε καθόλου, όλοι δικαιούνται την ίδια σύνταξη. Ο αναδιανεμητικός, ο κοινωνικός και αλληλεγγυητικός ρόλος της σύνταξης αυτής είναι προφανής .
- Ο δεύτερος είναι αποταμιευτικός-κεφαλαιοποιητικός. Σε αυτόν συνεισφέρουν ισόποσα ο εργοδότης και ο εργαζόμενος χονδρικά από 5% ο καθένας και είναι όπως το περιγράψαμε και πριν ουσιαστικά ένας τραπεζικός λογαριασμός.
- Ο τρίτος είναι επίσης αποταμιευτικός-κεφαλαιοποιητικός. Σε αυτόν εισφέρει, αν θέλει και όσο θέλει, μόνο ο εργαζόμενος. Εχει το πλεονέκτημα να είναι ενός είδους τραπεζικός λογαριασμός με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους που εξαιρείται και της φορολογίας

Η προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα ενός τέτοιου μικτού συστήματος νομίζω ότι θα ήταν το ζητούμενο για την χώρα μας